:: پیام دبیرعلمی کنفرانس: دکتر حامد فضل الله تبار
پیام دبیر علمی کنفرانس
انقلاب صنعتی سبب تغییرات بنیادی در روش و شیوه های زندگی شده و با رشد روز افزون شهرنشینی سبب بروز بحرانهای جدی از جمله مشکلات زیست محیطی شده است . امروزه مسأله ترافیک شهری و توسعه مداوم گذرگاه ها، حمل و نقل درون شهری و پراکندگی جغرافیایی، آلودگی محیط زیست و همچنین مصرف بی رویه سوخت در سفرهای بی مورد به یکی از معضلات جهانی تبدیل شده است و باعث تخریب محیط زیست و تلف شدن انرژی و منابع و زمان فراون می شود. برای حل این مشکلات که از پیامدهایی خطرناک صنعت و مدرنیزاسیون در زندگی شهری است باید رویکرد جدیدی در پیش گرفت و برای این کار لازم است ابزاری نو در اختیار گرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات می تواند بهترین ابزار برای حل این مسائل باشد .
جوامع انسانی در آغاز هزارۀ سوم میلادی، در برابر چالشهای بدیع و بیبدیل دیگری غیر از جهانی شدن قرار گرفتهاند؛ برای نمونه هیچکس نمیتواند با قاطعیت اثر گلخانهای را انکار کند. شاید اغراق نباشد اگر بگوییم بزرگترین چالش بشر در قرن حاضر دستکم در حوزۀ محیطزیست گرمایش جهانی است. روند گرمشدن زمین همچنان ادامه خواهد یافت و دگرگونی عظیمی در آب و هوای جهان، شاهد خواهیم بود. سطح مصرف انرژی در جهان افزایش یافته و چنانچه تلاشی برای کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی به عمل نیاید و بر کارایی انرژی افزوده نشود انتشار گازهای¬ گلخانهای از این که هست هم بیشتر خواهد شد که نتیجهای جز گرم شدن جهان و پیامدهای ویرانگری که به دنبال آن اتفاق خواهد افتاد نخواهد ¬داشت. در این بین هر بخش از فعالیتهای انسان سهم متفاوتی در انتشار گازهای گلخانهای را به خود اختصاص میدهد.
جهانی شدن روندی رو به رشد و غیر قابل توقف است که با رویکرد یکپارچه سازی اقتصاد جهانی و تجارت آزاد آغاز شد؛ اما حوزه های مختلف به جز اقتصاد را نیز تحت تأثیر قرار داده و یکی از مهم ترین بخش های متأثر از آن محیط زیست است. برخی این باورند که فعالیت های اقتصادی ممکن است محیط زیست را با خطر جدی مواجه کند. در مقابل گروهی عقیده دارند رشد اقتصادی برای رسیدن به محیط زیست سالم تر با آلودگی کم تر لازم است.
با گسترش جهانی شدن اقتصاد و متخصّص شدن کشورها در تولید کالاهایی که در آن مزیّت نسبی دارند موقعیت جغرافیایی صنایع تغییر میکند. برخی کشورها صنایع کثیفتر مانند کارخانههای فولاد و مواد شیمیایی و برخی دیگر بخشهای تمیزتر مانند برنامهریزی کامپیوتر یا مراکز تلفن را جذب میکنند. بنابراین در مواردی مشکلات آلودگی به اطراف جهان منتقل میشود.فرآیند جهانی شدن میتواند تجارت و رشد اقتصادی را تقویت کند. در این شرایط چنانچه تمایلی نسبت به تولید پاک و بازیافت زبالهها ایجاد نشود، این رشد اقتصادی به زیان محیط زیست خواهد بود؛ زیرا رشد اقتصادی به رشد درآمد و درنتیجه تقاضای کل منجر شده و از این طریق، تولیدِ تحت هر شرایط و پرداخت از منابع اولیه بدون رعایت اصل جایگزینی را تشدید میکند. جهانی شدن میتواند موجب یک "رقابت به سوی پایین" شود، زیرا ممکن است دولت ها برای جلب سرمایه های خارجی، استانداردهای زیست محیطی خود را نادیده گرفته و یا پایین بیاورند. جهانی شدن فنآوریهای سبز را گسترش میدهد. شرکتهای پیشرفته که کارخانههایی در خارج ایجاد میکنند، غالباً فنآوری های سودمند برای محیطزیست را با خود بههمراه می آورند و رقبای محلی را مجبور میکنند برای بقاء بهرهوری بالا، در عملیات تولید خود از تکنولوژی پاک استفاده کنند؛ در عینحال، صادرکنندهها بیش از پیش مجبور میشوند معیارهای خود را بالا ببرند تا پاسخگوی تقاضاهای مشتریان سختگیرِ خود باشند.رشد اقتصادی می¬تواند نهایتاً به یک محیط زیست پاک منجر شود.
هدف از این کنفرانس بررسی برخی فرصت ها و تهدید های جهانی شدن فناوری برای محیط زیست و اثرات احتمالی مثبت یا منفی رشد اقتصادی ناشی از اقتصاد جهانی است. همچنین راهکارهای لازم برای کاهش اثرات منفی فرآیند جهانی شدن فناوری بر محیط زیست مانند توجه ویژه به توسعۀ پایدار، حمایت از فنآوری های دوست دار محیط زیست، اصلاح الگوی مصرف انرژی و تشویق به استفاده از انرژی های تجدید شونده و پاک، وضع مالیات کربن و برچسبهای زیست محیطی پیشنهاد شده است.
با سپاس
دکتر حامد فضل الله تبار
دبیر علمی کنفرانس (عضو هیئت علمی دانشگاه دامغان)